Moje trzy grosze o sumach kontrolnych i ich praktycznym wykorzystaniu

O sumach kontrolnych z pewnością słyszał każdy, kto chociaż raz miał styczność z pobieraniem plików. Dzisiaj chciałbym wam wyjaśnić czym są sumy kontrolne i podać najbardziej banalny powód ich stosowania.

Czym są sumy kontrolne ?

Bez zagłębiania się w meandry informatyczne suma kontrolną, nazywaną niekiedy hashem nazywamy ciąg znaków wygenerowany poprzez odpowiedni algorytm z innego pliku. Z powodu wykorzystania algorytmu kryptograficznego nawet niewielka zmiana w pliku powoduje diametralną zmianę jego sumy kontrolnej. Dlatego też sumy kontrolne wykorzystuje się w celu sprawdzenia czy np. plik pobrany z sieci ma dokładnie tą samą zawartość, co plik umieszczony na serwerze.

Najpopularniejszymi algorytmami do wyliczania sum kontrolnych są MD5, SHA-1 i SHA-256. Z powodu tzw. kolizji w algorytmach MD5 oraz SHA-1 może dojść do sytuacji, że dwa różniące się od siebie pliki dają dokładnie taką samą sumę kontrolną. Traktujcie tę informację jako ciekawostkę, gdyż posiadane przez was pliki (a raczej wyliczone z nich sumy kontrolne) raczej na 100% nie spowodują takiej sytuacji. 

Sumy kontrolne nie przydają się jedynie do weryfikacji plików pobranych z sieci. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dzięki tym algorytmom sprawdzić, czy np. nasze zdjęcia przechowywane na dysku zewnętrznym nie zostały nadgryzione przez ząb czasu.

Z sum kontrolnych korzystają również często instalatory oprogramowania aby zweryfikować poprawność instalowanych danych, a nawet archiwizatory danych. Jak widzicie system Windows  ciągle korzysta z hashy bądź ich odpowiedników, więc dlaczego my osobiście nie moglibyśmy obliczyć sobie sum kontrolnych z naszych plików w celu weryfikacji spójności naszych danych w przyszłości ?

Obliczamy sumy kontrolne przechowywanych przez nas plików.

Teraz chciałbym zaprezentować wam najprostszą metodę na obliczenie sum kontrolnych posiadanych przez nas plików. W tym celu skorzystamy z zupełnie darmowego “klona” Total Commander’a czyli Duble Commander.

Pobieramy więc aplikację ze strony projektu i uruchamiamy:

Aby obliczyć sumę kontrolną plików (bądź zawartości całych folderów) wystarczy zaznaczyć je w jednym z okien, a następnie kliknąć na Plik > Oblicz sumę kontrolną:

W nowo otwartym okienku wybieramy algorytm który posłuży nam do wygenerowania sumy kontrolnej. Jak widzicie do naszej dyspozycji oddano naprawdę wiele algorytmów, jednak my skorzystamy z SHA-256.

Po zakończeniu operacji otrzymamy plik o rozszerzeniu .sha256 który zawiera obliczone sumy kontrolne.

Weryfikujemy integralność naszych plików za pomocą sum kontrolnych. 

Jeżeli już posiadamy plik zawierający sumy kontrolne naszych plików to możemy sprawdzić, czy podczas kopiowania (bądź dłuższego “leżakowania”) pliki nie zostały w żaden sposób zmodyfikowane (uszkodzone).

W tym celu ponownie uruchamiamy Duble Commander, zaznaczamy nasz plik .sha256 i z menu Plik wybieramy Sprawdź sumę kontrolną:

Na potrzeby tego wpisu uszkodziłem jeden z plików zmieniając w nim jedną kropkę na przecinek. Duble Commander od razu “wyłapał” który plik został zmodyfikowany i oznaczył go jako uszkodzony:

Oczywiście wykorzystanie Duble Commander’a czy też TC do obliczenia sum kontrolnych nie jest jedyną znaną mi metodą. W sieci znajdziecie naprawdę wiele aplikacji które je generują ja jednak przedstawiłem najprostszą metodę z której sam korzystam od lat.

Dziękuję za uwagę.